Net-billing - zasady nowego systemu rozliczania w programie Mój Prąd 6.0

Program Mój Prąd 6.0 wprowadził kilka istotnych zmian dla rynku OZE. Jedną z nich jest nowy system rozliczania energii elektrycznej wyprodukowanej przez prosumentów. Net-billing jest jednym z głównych warunków przyznawania dotacji na instalację fotowoltaiczną i magazyn energii lub ciepła. Znajomość działania tego systemu w praktyce ma ogromne znaczenie w pracy Instalatora technologii OZE. Sprawdź, czym wyróżnia się net-billing i jak wpłynie na branżę instalacyjną.

Co to jest net-billing?

Wraz z nadejściem nowej edycji programu Mój Prąd 6.0, pojawiła się informacja o systemie rozliczania z produkowanej energii elektrycznej, który od tego roku jest obligatoryjny już dla wszystkich beneficjentów. Net-billing to system rozliczania energii elektrycznej, który różni się od stosowanego dotychczas mechanizmu tzw. opustów (net-metering). Został wprowadzony na rynek w 2022 r. i jest formą rozliczenia z produkowanej energii dla właścicieli instalacji fotowoltaicznych uruchomionych po 31 marca 2022 r. Prosumenci, którzy zgłosili swoje instalacje fotowoltaiczne przed tą datą, mogą korzystać z rozliczenia na zasadach net-meteringu przez kolejnych 15 lat, czyli do 2037 r. (z możliwością wcześniejszego przejścia na net-billing).

Jak wygląda rozliczanie w systemie net-billingu?

W ramach net-billingu, prosumenci - czyli osoby produkujące energię elektryczną na własne potrzeby i sprzedające nadwyżki do sieci - rozliczają się z operatorem energetycznym na podstawie wartości rynkowej energii elektrycznej. Oznacza to, że nadwyżki energii oddanej do sieci są wyceniane według aktualnych cen rynkowych, a nie na zasadzie ilościowej wymiany kWh, tak jak było w przypadku net-meteringu. Wprowadzenie net-billingu ma na celu stworzenie bardziej przejrzystego i rynkowego podejścia do rozliczeń energetycznych oraz ma zachęcać do większej efektywności energetycznej i lepszego zarządzania zużyciem energii.

Net-billing a net-metering: czym się różnią?

Kryterium	Net-billing	Net-metering
Definicja	System rozliczania energii, w którym nadwyżki są sprzedawane po cenach rynkowych.	System rozliczania energii, w którym nadwyżki są odliczane od zużycia energii w przyszłych okresach.
Cena energii oddanej do sieci	Bieżąca cena rynkowa (RCE)	Aktualnie za każdy 1 MWh energii wprowadzonej do sieci prosument ma prawo do bezpłatnego pobrania 0,8 MWh (instalacje o mocy do 10 kW) lub 0,7 MWh (instalacje o mocy 10–50 kW),
Rozliczenie energii	Finansowe - prosument otrzymuje środki pieniężne za energię oddaną do sieci w depozycie.	Ilościowe - nadwyżki energii są kompensowane z przyszłym zużyciem i podlegają wymianie w kWh.
Podatek VAT i Akcyza	Uwzględniane przy rozliczeniu finansowym.	Zwykle nie dotyczy, ponieważ rozliczenie jest ilościowe.
Znaczenie magazynu energii	Zachęca do instalacji magazynów energii, aby lepiej zarządzać nadwyżkami.	Mniejsza motywacja do inwestycji w magazyny energii.
Praktyczne działanie	Ta forma ma charakter handlowy. Właściciel instalacji fotowoltaicznej otrzymuje rachunek za zużytą energię elektryczną, pomniejszony o ilość wytworzonej energii (nadwyżki, którą przekazał do sieci). To znaczy, że prosument oddaje do sieci swoją nadwyżkę energii po określonej cenie i kupuje ją od sieci po określonej cenie, gdy jego instalacja nie pokrywa pełnego zapotrzebowania.	Właściciel nieodpłatnie przekazuje do sieci nadwyżkę wyprodukowanej energii, a w zamian nabywa prawo do nieodpłatnego odebrania energii z sieci w momencie, gdy to zapotrzebowanie jest wyższe.

Rozliczanie RCEm a RCE

System net-billingu rozliczany jest za pomocą dwóch wskaźników: RCEm (Rzeczywista Cena Energii miesięczna) oraz RCE (Rzeczywista Cena Energii). RCEm odnosi się do średniej ceny energii elektrycznej uzyskanej na rynku w danym miesiącu. Jest to uśredniona wartość, która uwzględnia wszystkie transakcje dokonane na giełdzie energii w ciągu danego miesiąca. Stosowany do 1 lipca 2024 r. RCE jest ceną energii elektrycznej uzyskaną w konkretnej chwili, w której energia została oddana do sieci. Ta cena może się różnić w zależności od pory dnia i aktualnych warunków rynkowych. Stosowana aktualnie w systemie net-billing.

Aktualne zasady net-billingu w Polsce

Od 1 lipca 2024 r. nastąpiły ważne zmiany dotyczące systemu net-billingu w Polsce. Do tej pory, w rozliczeniach z siecią energetyczną służyła średnia miesięczna cena energii (RCEm), która teraz została zastąpiona ceną godzinową energii, która będzie w stanie dokładnie odzwierciedlać koszty energii w różnych porach dnia. Takie stawki godzinowe są bardziej sprawiedliwą opcją zarówno dla producentów, jak i sprzedawców energii, pozwoli łatwiej zarządzać energią w najbardziej opłacalnych momentach dnia. Ustalona wartość przekazane energii wyprodukowanej przez prosumenta jest przekazywana na tzw. depozyt prosumencki, czyli specjalne konto, fundusz, z którego pokrywane są koszty energii pobieranej z sieci energetycznej. Warto pamiętać, że koszt energii pobranej z sieci ustalany jest na podstawie stawki detalicznej i jest liczony zgodnie z taryfą sprzedającego. Z depozytu prosumenckiego nie będą zaś pokrywane koszty dystrybucji energii - wszelkie opłaty zmienne i dystrybucyjne zostaną naliczone do osobnego rachunku.

Okres rozliczeniowy w systemie net-billingu trwa 12 miesięcy, co oznacza, że wartość energii z depozytu prosumenckiego będzie można wykorzystać przez rok od momentu wliczenia jej do konta. Jeśli w tym czasie prosument nie zużyje pełnej wartości depozytu, do końca 13 miesiąca sprzedawca dokona zwrotu pozostałej wartości energii, która nie przekroczy jednak 20% wartości energii wprowadzonej w danym miesiącu.

Nowe zasady net-billingu w Polsce zostały wprowadzone w odpowiedzi na potrzeby rynku energetycznego oraz dążenie do bardziej zrównoważonego rozwoju. System zachęca do inwestowania w magazyny energii, co pozwala na lepsze zarządzanie nadwyżkami produkcji i konsumpcją energii na własne potrzeby.

Net-billing w programie Mój Prąd 6.0

Program Mój Prąd 6.0 wystartował 2 września 2024 r. W zaktualizowanych zasadach dla beneficjentów net-billing to jedyny system rozliczania dla nowych instalacji fotowoltaicznych zgłoszonych do dofinansowania. Dotacja z programu Mój Prąd 6.0 będzie należała się więc tylko tym prosumentom, którzy rozliczają się w systemie net-billing lub (w przypadku, gdy chcą np. skorzystać z dotacji na magazyn ciepła lub energii do istniejącej już instalacji fotowoltaicznej), udokumentują przejście na nowy system rozliczeń net-billing. Nowe zasady programu mają na celu integrację instalacji OZE z magazynami energii i zwiększyć poziom autokonsumpcji wytworzonej przez panele fotowoltaiczne energii. Pozwoli to na optymalizację zużycia energii i maksymalizację korzyści z jej produkcji. W ramach nowej odsłony Mój Prąd 6.0 wprowadzane są mechanizmy umożliwiające dokładną kontrolę i monitorowanie produkcji oraz zużycia energii. Prosument zyskuje też dostęp do szczegółowych danych, co pozwala mu na lepsze zarządzanie i planowanie zużycia energii.

Jak nowe zasady Mój Prąd 6.0 wpłyną na pracę Instalatora?

Wprowadzenie net-billingu i nowych zasad programu Mój Prąd 6.0 ma duży wpływ na pracę Instalatorów technologii OZE. Oto najważniejsze aspekty, które będą miały wpływ na codzienną działalność fachowców:

Edukacja klientów: Instalatorzy będą musieli dokładnie wyjaśniać klientom, jak działa net-billing, jakie są jego zalety oraz potencjalne wady. Kluczowe będzie zrozumienie, że w nowym systemie nie chodzi tylko o ilość wyprodukowanej energii, ale również o jej wartość rynkową, która jest uzależniona od pory dnia i taryfy.
Optymalizacja instalacji: Nowe zasady wymuszają na instalatorach konieczność optymalizacji instalacji OZE tak, aby maksymalizować autokonsumpcję produkowanej energii. Instalatorzy powinni doradzać klientom rozwiązania, które pozwolą na jak najefektywniejsze wykorzystanie wyprodukowanej energii, np. poprzez instalację magazynów energii, magazynów ciepła czy inteligentnych systemów zarządzania zużyciem energii.
Zmiany w projektowaniu systemów: W kontekście net-billingu konieczne może być wprowadzenie zmian w projektach systemów fotowoltaicznych, aby lepiej dostosować je do nowych warunków rynkowych i finansowych. Instalatorzy będą musieli brać pod uwagę zmienność cen energii oraz konieczność bilansowania energetycznego.
Monitorowanie i zarządzanie: Instalatorzy będą musieli oferować swoim klientom zaawansowane systemy monitorowania i zarządzania energią. Dzięki temu prosumenci będą mogli lepiej kontrolować swoją produkcję i zużycie energii, co przełoży się na większe korzyści finansowe.
Wsparcie techniczne: W obliczu zmian w programie Mój Prąd 6.0, konieczne będzie profesjonalne wsparcie techniczne dla prosumentów. Instalatorzy będą mogli oferować kompleksowe usługi serwisowe związane z magazynowaniem energii, aby zapewnić maksymalne korzyści płynące z ich użytkowania.

Wprowadzenie net-billingu i nowych zasad rozliczania w programie Mój Prąd 6.0 to istotna zmianę na rynku OZE w Polsce. Dla Instalatorów oznacza to konieczność dostosowania swojej działalności do nowych wymogów, zarówno pod względem technicznym, jak i edukacyjnym. Zrozumienie zasad net-billingu, optymalizacja instalacji oraz wsparcie dla prosumentów mają ogromne znaczenie dla obecnych i przyszłych beneficjentów programu Mój Prąd.