Co powinno znaleźć się w domowej kotłowni?

Gdzie zaprojektować kotłownię w domu jednorodzinnym?

Kotłownia najczęściej znajduje się na najniższej kondygnacji naszego domu, czyli w piwnicy. Jej ulokowanie w zasadzie jest dobrowolne, jednak warto przestrzegać tych dwóch zasad, by instalacja była możliwie efektywna i tańsza w realizacji.

Przede wszystkim kotłownia w domu pełni funkcję “dodatkowego grzejnika”. Z racji, iż panuje tam przeważnie wysoka temperatura, ciepło oddawane do stropu kotłowni, nagrzewa jednocześnie podłogę pomieszczenia nad nią. Możemy zatem zlokalizować kotłownię pod salonem, gdzie stworzymy coś na wzór ogrzewania podłogowego. Pozornie takie rozwiązanie wygląda genialnie na pierwszy rzut oka, jednak warto spojrzeć na to także z innej strony.

Jeśli nasza kotłownia zostanie umieszczona centralnie, zapewnimy tym samym równomierny dostęp do ciepłej wody dla całej naszej instalacji. Nie będzie obszarów o mniejszym i większym oddaleniu od źródła ciepła, gdyż te będą w porównywalnej odległości. Oznacza to, że nasze “ogrzewanie podłogowe” będzie zlokalizowane prawdopodobnie pod korytarzem lub częścią pomieszczenia. Jednakże umożliwi to znaczne zredukowanie strat ciepła, które powstałyby w wyniku długiej drogi jakie ciepła woda musi przebyć od źródła do odbiornika.

Musimy wziąć także pod uwagę wielkość pomieszczenia przeznaczonego na kotłownię. Przepisy w konkretnych przypadkach wskazują, jaka jest wymagana minimalna kubatura pokoju w którym zainstalujemy konkretny kocioł, a także wskazuje na wykończenie i zabezpieczenie go. Przykładowo: kotły olejowe muszą znajdować się w pomieszczeniu o wysokości min. 220 cm, zaś kubatura nie może być mniejsza niż 8 m3. Z kolei kotły na paliwa stałe do 10 kW wymagają kubatury nie mniejszej niż 30 m3, a na 1 kW mocy cieplnej kotła ma przypadać 4 m3. Samo pomieszczenie podobnie jak w przypadku olejowych kotłów musi mieć min. 2,2 metra.

W ekstremalnych przypadkach kotłownia może być oddzielnym budynkiem. Kotły gazowe i olejowe przekraczające 30 kW mocy cieplnej (zgodnie z przepisami), wymagają stworzenia oddzielnego budynku lub specjalnego pomieszczenia technicznego. Najczęściej kończy się na tym drugim, jednak w domach które nie posiadają piwnicy - pierwsze rozwiązanie jest najbezpieczniejsze, biorąc pod uwagę, że kotły olejowe potrzebują do działania specjalnego zbiornika na opał.

Co powinno znaleźć się w kotłowni?

Przede wszystkim wentylacja, która będzie odpowiedzialna za dostarczanie świeżego powietrza oraz odprowadzanie tego z kotłowni. W zależności od źródła zasilania, wentylacja w kotłowni będzie posiadać zróżnicowane parametry - które opiszemy w dalszej części artykułu, z podziałem na poszczególne rodzaje kotłowni.

Kolejną ważną rzeczą jest wykończenie kotłowni. Wszystkie materiały muszą spełniać normy związane z niepalnością. Dodatkowo warto zadbać o to, by umożliwiały one zachowanie odpowiedniego poziomu czystości, co nie tylko wpływa na higienę miejsca, ale również ogranicza ryzyko zapalenia się resztek sadzy, która podczas spalania wytwarza niebezpieczny tlenek węgla. Ważne, aby pomieszczenie zostało przygotowane do instalacji kotła w pierwszej kolejności. W tym celu dobrze jest skontaktować się z projektantem lub samemu zapoznać się dokładnie z obowiązującymi przepisami.

Nowoczesna kotłownia w domu jednorodzinnym, która spełnia normy musi posiadać także oświetlenie jak również minimum jedno gniazdko elektryczne o napięciu 240 V. W przypadku kotłów na paliwa stałe wymagane jest również okno o określonych wymiarach względem kotła.

Nie można zapomnieć o zastosowaniu właściwych drzwi, które również są barierą w razie ewentualnego pożaru. Muszą one spełniać minimalne wymogi PPOŻ, tzn. muszą posiadać klasę ogniową 0,5 oraz minimalną szerokość rzędu 80 centymetrów. Co ważne - muszą być otwierane na zewnątrz kotłowni. Nie spełnianie przynajmniej jednego z parametrów, dyskwalifikuje je całkowicie.

Nie tylko nasza kotłownia, ale również pomieszczenie nad nią musi mieć odpowiednie zabezpieczenie. W tym przypadku chodzi o wodoszczelność podłogi oraz ścian do wysokości 10 cm, jak również progi drzwiowe - w tym przypadku do wysokości 4 cm.

Jaki rodzaj ogrzewania zainstalować w kotłowni w domu jednorodzinnym?

Obecnie w kotłownia może posiadać trzy źródła ciepła, zasilane odmiennym paliwem. Dla każdego z nich, przewidziane są wyszczególnione przepisy, choć większość z nich jest uniwersalna i wymienna, co pozwala przygotować kotłownię pod późniejsze, ewentualne modyfikacje. Dobór urządzenia grzewczego powinniśmy oprzeć o koszty eksploatacji i obecne możliwości finansowe. Najniższy koszt zakupu będzie w przypadku kotłów węglowych, jednak ich wydajność jest o wiele niższa, niż droższe, ale potrafiące przekroczyć 100% sprawności - kondensacyjne kotły gazowe. Trzeba się liczyć także z przystosowaniem kotłowni, ponieważ odmienne źródło paliwa ma wpływ na wymagania odnośnie zabezpieczeń. Zatem: Piec centralnego ogrzewania - jaki wybrać?

Kotłownia z kotłem na paliwo stałe

Decydując się na ten rodzaj ogrzewania, musimy nabyć kocioł, który spełnia normę ECO Design oraz posiada przyznaną 5 klasę. Ten rodzaj ogrzewania jak wspomnieliśmy jest tani w zakupie i stosunkowo ekonomiczny w eksploatacji. Jednak nie oszukujmy się - część opału pójdzie tylko na przepał, ponieważ takie kotły nie wykorzystują w pełni paliwa, które się stosuje.

Natomiast kotłownia musi zostać do nich odpowiednio przystosowana. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, § 136, ust. 10, wysokość pomieszczenia, w którym instaluje się kotły na olej opałowy nie może być mniejsza niż 2,2 m, a kubatura nie mniejsza niż 8m3. Jak też wspomnieliśmy wcześniej, znaczącą różnicą względem pozostałych wymogów, jakie musi spełniać kotłownia - są okna. Te muszą równać się minimum 1/15 powierzchni pomieszczenia, a co najmniej połowa z nich musi mieć możliwość otwarcia.

Niezwykle ważna jest tu wentylacja, która umożliwia odpowiednie napowietrzanie i odpowietrzanie pomieszczenia. W przypadku otworu nawiewnego musi posiadać otwór o wielkości min. 2 metrów kwadratowych, a minimalne rozmiary kanału wentylacyjnego to 140x140 mm. Należy wziąć pod uwagę, że otwór nawiewny musi znajdować się co najmniej 100 cm nad poziomem podłogi, a jego wyprowadzenie kanału - ponad poziomem dachu dachu. Nie można pominąć tu aspektu zabezpieczenia PPOŻ, czyli faktu że kanał musi być również wykonany z materiałów niepalnych. Dodatkowo w przypadku kotłów na paliwa stałe wykorzystuje się kominy dymowe, które muszą posiadać tylko odpowiednią odporność na temperaturę, a ich rozmiar nie może być mniejszy niż 200x200 mm.

W takiej kotłowni wystarczy wentylacja grawitacyjna, chyba że nasz kocioł osiąga moc powyżej 400 kW. Wtedy nasze pomieszczenie musi zostać uzupełnione o wentylację mechaniczną, która pozwoli efektywniej wysysać powietrze, a kotłownia będzie lepiej wentylowana.

Kotłownia z piecem gazowym

Tutaj do czynienia będziemy mieć tylko z kotłami, które posiadają zamkniętą komorę spalania, a także w zdecydowanej większości będą korzystać ze zjawiska kondensacji, dlatego wybór pt. Jaki piec gazowy do domu jednorodzinnego będzie najlepszy? - jest dosyć prosta. Dodatkowo kompletując naszą instalację c.o. jak i kotłownię, trzeba wziąć pod uwagę, jakie grzejniki do ogrzewania gazowego będą odpowiednie, by praca kotła i wentylacji zapewniała mu optymalne warunki pracy.

Tutaj dostosowanie wentylacji jest niezwykle ważne, a zasady jej działania są ściśle określone przepisami. Kotłownia gazowa musi przede wszystkim mieć stały dostęp do świeżego powietrza - 1,6 m3 na każdy 1 kW mocy cieplnej kotła. Ten parametr dotyczy kotłowni bez wentylacji mechanicznej. Z kolei otwór nawiewny podobnie jak przy kotłach na paliwa stałe - musi mieć min. 200 cm2 (zaś jeśli moc sięga od 60 kW do 2000 kW - nie może mieć mniej niż 300 cm2), a jego usytuowanie nie powinno być powyżej 30 cm od poziomu podłogi. Jednakże jeśli zasilamy nasz kocioł płynnym gazem - to koniecznie musi znajdować się jak najbliżej podłoża. Zaś w przypadku wywiewnego otworu - rozmiar nie może być mniejszy niż 200 cm2, a jego lokalizacja musi znajdować się na suficie. Jak widać kotłownia gazowa w domu jednorodzinnym musi być idealnie wentylowana i umożliwiać nam bezpieczną eksploatację.

Odpowiednia wentylacja kotłowni gazowej jest niezwykle ważna, ponieważ w razie wystąpienia nieszczelności, gaz jest usuwany szybko, minimalizując ryzyko wystąpienia zapłonu poza kotłem lub zatruciem użytkowników budynku, znajdujących się na wyższych kondygnacjach. Dodatkowo do kotła musi być doprowadzone powietrze w ilości 10 m3 na każdy 1 m3 gazu, co wymaga zachowania odpowiedniego dopływu do kotła z zamkniętą komorą spalania. Inaczej może dojść do sytuacji w której w wyniku niewłaściwego spalania, zacznie wytwarzać się czad. Minimalne wymiary kotłowni gazowej w tym przypadku mogą wynosić np. 220 x 130 x 280 cm.

Kotłownia z kotłem olejowym

Tutaj również trzeba pochylić się nieco nad odpowiednim zaadaptowaniem kotłowni. Choć jest to stosunkowo tania i efektywna metoda ogrzewania, to szereg przygotowań, może zniechęcić. Przede wszystkim najważniejsze jest tutaj zabezpieczenie PPOŻ dla dwóch elementów kotłowni - miejsca pracy urządzenia oraz składu oleju opałowego. Zgodnie z wytycznymi, może się ona znajdować w piwnicy lub na parterze - w specjalnie wyznaczonym do tego pomieszczeniu. Zarówno ściany jak i strop, muszą spełniać normę EI60, jak również EI30 dla zamknięć, takich jak drzwi. Sytuacja ma się zgoła inaczej, gdy nasz olej opałowy posiada temperaturę zapłonu powyżej 55oC. Wtedy inwestycja staje się nieco droższa, gdyż stropy i ściany muszą posiadać normę EI120, zaś zamknięcia - EI60.

Musimy także pamiętać o odpowiednim zagospodarowaniu przestrzeni, gdyż magazynowanie 1 m3 oleju w okolicy kotła nie jest problemem, o tyle większe ilości już tak. W tym celu w kotłowni wyznacza się pomieszczenie na magazyn oleju opałowego lub odgradza się zbiornik względem kotła, a ten umieszcza w specjalnej wannie. Jednakże nie jest ona wymagana, gdy posiadamy stalowy zbiornik jest dwupłaszczowy. W innym przypadku jej pojemność, powinna być równa litrażowo jednego zbiornika, a także zachować pełną szczelność.

W przypadku oleju wentylacja kotłowni jest bardzo ważna. Zapach tego paliwa jest niezwykle intensywny i szkodliwy, dlatego odpowiednio dostosowana kotłownia a dokładnie magazyn oleju, który często stanowi jedno pomieszczenie z kotłownią), zapewnia ok. 4 pełne wymiany powietrza w pomieszczeniu. Uniemożliwia to roznoszenie się zapachu oleju po domu, co wpływa na samopoczucie mieszkańców i brak nieprzyjemnej woni.

Wymiary kotłowni to ponownie minimum 8 m3, z tym że kotłownie olejowe rzadko kiedy osiągają taką kubaturę, ze względu na większą powierzchnię. Zbiornik na olej jak również sam kocioł zajmują nie mało miejsca, a chcąc zadbać o odpowiednią wentylację - trzeba zapewnić również odpowiednią ilość wolnej przestrzeni.

FAQ - najczęściej zadawane pytania

Czy kotłownia musi znajdować się w piwnicy?

Nie zawsze. Niektóre warunki zabudowy dopuszczają montaż kotłowni na najniższej kondygnacji ponad gruntem. W zależności od urządzenia (np. kotły gazowe) do mocy 30 kW zamontujemy w łazience, ale powyżej tej wartości - wymagane jest specjalne pomieszczenie.

Jakie wymagania trzeba spełnić by posiadać kotłownie?

Po pierwsze - kubatura. Przepisy określają minimalną pojemność powietrzną pomieszczenia w jakiej może być zainstalowane urządzenie grzewcze. Po drugie - wentylacja kotłowni. Nawiew i wywiew muszą umożliwić regularną i niczym niezakłóconą wymianę powietrza, by zapewnić optymalne warunki pracy dla kotła oraz użytkownika. Po trzecie - zabezpieczenia PPOŻ. Materiały wykończeniowe i konstrukcyjne kotłowni muszą spełniać odpowiednie normy, dotyczące zabezpieczeń przeciwpożarowych.

Jakie są minimalne wymiary kotłowni?

W większości przypadków jest to kubatura o minimalnej wartości 8 m3. Przepisy jednak mogą wskazywać na większe wartości, w zależności od instalacji i użytego paliwa. W przypadku np. kotłów olejowy, w jednym pomieszczeniu może znajdować się kocioł i zbiornik na olej, co w przypadku pomieszczenia o kubaturze 8 m3, byłoby niemożliwe do wykonania.